U Evropi ovi mjenjači dugo nisu imali svoje poklonike, jer su automobili sa njima bili znatno tromiji i trošili mnogo više goriva. Inženjeri su shvatili da moraju povećati broj stepeni prenosa i smanjiti dimenzije automatskih mjenjača, da bi bili ravnopravni sa manuelnim mjenjačima. Zato je kroz godine usavršavanja

Broj stepeni prenosa kod automatskih mjenjača konstantno rastao. Tako je 1991. godine Mercedes S-klase dobio petostepeni automatski mjenjač, 2001. godine BMW serije 7 „zadužio“ je 6-stepenu automatiku, 2003. godine Mercedesovi V8 modeli opremaju se 7-stepenim automatskim transmisijama, a šlag na tortu 2006. godine stavlja Lexus LS 460 sa prvim 8-stepenim ZF automatskim mjenjačem. I kada smo već pomislili da je, bar nakratko, prestala trka za stepenima, ZF Friedrichshafen AG je prevazišao sam sebe i na tržište izbacio prvi...

Devetostepeni automatski mjenjač...

9HP, koji i pored velikog broja stepeni prenosa ima kompaktne dimenzije (dužina: 36,7 mm, širina: 52,1 i 42,9 visina). Novi 9-stepeni mjenjač obuhvata raspon od 280 do 480 Nm, u dvije modelske linije. Veliki broj stepeni prenosa u ZF-u su riješili sa četiri individualna planetarna zupčanika i šest prenosnih komponenti. Pošto je ovaj mjenjač namijenjen za prednji pogon i poprečno postavljen motor, glavni problem bila je širina vozila u koje će se ugrađivati. Zato zupčanici nisu poslagani na uzdužnoj osovini, već su upareni po dva, jedan u drugog, i nadopunjuju se sa konstantno uzubljenim hidrauličnim elementima, a uljna pumpa (koja se standardno nalazi na kraju glavnog vratila) ugrađena je paralelno sa donje strane i spojena lančanim prenosom. Osim navedenog, dva najopterećenija od šest elemenata za uključivanje izvedeni su kao zupčaste spojnice, a ne kao lamelne spojnice-kočnice. Ovim su smanjeni mehanički gubici i momenti inercije, ali izrada mjenjača mora biti izuzetno precizna, kao u najkomplikovanijim satnim mehanizmima.

Kupci u SAD i Aziji veoma će…

cijeniti novi 9HP mjenjač, jer on uz pretvarač obrtnog momenta omogućava uglađen start i dobru manevarsku sposobnost. Ugrađeni sistem amortizacije vibracija u više nivoa minimizira hidraulične gubitke, što smanjuje potrošnju, a povećava komfor i dinamiku automobila, jer su promjene stepeni prenosa takve da su ispod praga ljudske percepcije. Pored toga, ovaj mjenjač omogućava i “manuelnu” promjenu stepena prenosa i tako automobilu daje sportski karakter, jer i sam vozač može mijenjati brzine. Mjenjač se može podesiti tako da tačke promjene stepena prenosa omoguće komfor i nisku potrošnju ili sportsku vožnju, zahvaljujući ZF-ovom ATSYS sistemu kontrole transmisije, koji kontroliše promjene prenosa i štiti mjenjač od preopterećenja, poštujući zahtjeve vozača i uslove na putu.

Vodeći računa o...

redukovanju troškova i optimizovanja prostora kod ugradnje 9HP mjenjača, u ZF-u su izbacili integrisani modul za sve startere, senzore i EGS (jedinica za elektrokontrolu). Sam je razvio svoj EGS i postavio ga odvojeno sa gornje strane mjenjačke kutije od, sada znatno manje, jedinice za kontrolu hidraulike. To omogućava da se performanse mjenjača uvećaju za 30 posto po potrebi a sam “hardver” mjenjača dizajnom je prilagođen potrebama raznih proizvođača. Može se ugraditi u sve automobile sa prednjim pogonom i poprečno postavljenim motorom, sa nadogradnjom za 4x4 pogon (AWD), koji se po potrebi može isključiti i tako uštedjeti do pet posto goriva u odnosu na stalni AWD pogon. Pored toga, moguće je ugraditi i START-STOP sistem bez upotrebe dodatne uljne pumpe, dok se veoma lako može prilagoditi i za hibridne pogone zamjenom hidropretvarača sa elektromotorom.

Nova “devetka” proizvodiće se u novom ZF-ovom pogonu u Americi, u gradu Greenvilleu u Južnoj Karolini. Ugradnja ovih mjenjača donijeće uštedu goriva od 16 posto u odnosu na danas standardne 6-stepene automatske transmisije. Ovu štedljivost novi 9HP mjenjač duguje veoma velikom rasponu prenosnih odnosa od 9,81 između prvog i devetog stepena prenosa. Uz malu težinu od svega 86 kg (što predstavlja jednu od najmanjih težina automatskih mjenjača sa hidrodinamičkim pretvaračem), ovaj odnos omogućava vožnju sa 120 km/h u devetom stepenu prenosa sa samo 1.900 o/min motora, dok 6-stepeni mjenjač drži motor na 2.600 o/min. Trenutno, cijena novog 9HP mjenjača nije mala, ali uvođenjem u serijsku proizvodnju ZF smatra da će mu cijena biti niža od sadašnjih standardnih automatskih mjenjača.

Mjesto rođenja: Fabrika u Greenvilleu u J. Karolini, gdje će se proizvoditi ZF-ov novi 9HP mjenjač

“Kratka devetka”: Inovativnim rasporedom zupčanika, elemenata za uključivanje stepeni prenosa i uljne pumpe, novi 9HP mjenjač je kompaktnih dimenzija, uprkos devet stepeni prenosa.

“Lego kocka”: Zahvaljujući izradi po sistemu slaganja komponenti, 9HP ima izgled kompaktne kocke.

“Minijatura”: Zahvaljujući tome što zauzima vrlo malo mjesta u motornom prostoru, 9HP može se “upariti” i sa AWD i hibridnim sistemima.