Širom svijeta ulažu se veliki napori da se broj saobraćajnih nesreća smanji na najmanji mogući nivo. Međutim, i pored značajnih ulaganja u povećanje bezbjednosti na putevima, takvi događaji su nažalost neminovni i teško je očekivati da će cestovni saobraćaj ikada biti u potpunosti lišen ovog velikog problema. Nepažnja, brza vožnja, smanjena vidljivost i klizav kolovoz, u kombinaciji sa brojnim drugim faktorima, povećavaju mogućnost nastanka saobraćajnih nesreća, koje najčešće za rezultat imaju manju ili veću materijalnu štetu, a nerijetko i teške povrede, pa čak i smrt vozača ili njegovih saputnika, kao i ostalih učesnika u saobraćaju, poput pješaka ili biciklista.

Prema podacima entitetskih ministarstava unutrašnjih poslova na području Federacije BiH tokom 2009. godine dogodilo se 29.456, a u Republici Srpskoj 10.076 saobraćajnih nesreća. U ovih gotovo 40.000 nezgoda, koliko je tokom protekle godine zabilježeno na bh. Cestama, poginulo je 377, a lakše ili teže povrijeđeno više od devet hiljada osoba. Pogled na statistiku otkriva nam i mnoge zanimljive podatke. Tako možemo saznati koje je doba dana ili dan u sedmici najrizičniji za vožnju, te u kojim sredinama postoji najveća opasnost od saobraćajnih nesreća? - Prema statističkim podacima, o saobraćajnim nesrećama u 2009. godini najveći broj njih se dogodio u naseljenim mjestima, zatim slijede magistralne ceste i ostale saobraćajnice. Posmatrajući periode dana, najveći broj saobraćajnih nezgoda zabilježen je u rasponu od 11 do 15 sati. S druge strane najmanji broj ih se dogodio u vremenskom intervalu od četiri sata do šest sati ujutro. Statistika pokazuje da su najopasniji dani u sedmici dani vikenda, sa subotom, kao najrizičnijim danom za vožnju, jer se toga dana u 2009. godini dešavao najveći broj saobraćajnih nesreća - kaže stručni saradnik za bezbjednost saobraćaja u BIHAMK-u Edo Memišević. Ipak, bez obzira na vrijeme, mjesto i ostale okolnosti pod kojima je došlo do saobraćajnog udesa, važeći Zakon o osnovama bezbjednosti saobraćaja na cestama u BiH jasno i precizno propisuje pravila i procedure, kojih se moraju pridržavati svi sudionici nesreće.

EVROPSKI IZVJEŠTAJ O SAOBRAĆAJNOJ NEZGODI
Utvrđuje činjenice, ne krivicu!
Evropski izvještaj o saobraćajnoj nezgodi je standardizovani dokument, koji je identičan u svim zemljama Evrope, a izdao ga je Evropski komitet osiguranja. Ovaj dokument pojednostavljuje proceduru u slučaju saobraćajne nezgode, u pogledu dobijanja odgovarajuće odštete od osiguranja. U praksi to znači da vozači, učesnici u nezgodi u kojoj su njihova vozila pretrpjela materijalnu štetu, na osnovu ranije postignutog međusobnog dogovora o nadoknadi štete popunjavaju evropski izvještaj, potpisuju ga i kao takav koriste kod osiguravajućih kompanija kao osnov za isplatu štete. Ovaj dokument ima istu važnost kao i policijski zapisnik. Nakon što popune evropski izvještaj učesnici nezgode uzimaju po jedan primjerak, a treći se predaje u osiguravajuću kuću vlasnika vozila, koji je skrivio nezgodu. Ukoliko vozač, koji je izazvao nezgodu ima kasko policu, onda je i on dužan da svoj primjerak izvještaja dostavi u osiguravajuću kuću, da bi nadoknadio nastalu štetu. - Ukoliko ja u saobraćajnoj nesreći učestvovao strani državljanin sa vozilom koje je registrovano izvan BiH, onda se prilikom razmjene podataka uzima i kopija zelenog kartona. Važno je i napomenuti da izvještaj služi samo za utvrđivanje činjeničnog stanja i ne znači da je među vozačima postignuta saglasnost o krivici za nezgodu, niti se potpisom priznaje eventualna odgovornost za njen nastanak - kaže Edo Memišević.

Podsjećamo da je u slučaju saobraćajne nesreće vozač dužan da ostane na licu mjesta, osim u situacijama kada je učesnicima u nesreći ili njemu lično potrebna medicinska pomoć. Isto tako je i lice, koje se zatekne na mjestu saobraćajne nesreće dužno da ukaže prvu pomoć povređenim osobama i da ih po potrebi preveze do najbliže medicinske ustanove. Osim toga vozač bi trebao preduzeti sve moguće mjere da bi se saobraćaj mogao nesmetano odvijati, ali i nastojati da sačuva sve dokaze na mjestu saobraćajne nesreće, uz uslov da to ne ugrožava sigurnost saobraćaja. U slučaju da se radi o saobraćajnoj nesreći sa materijalnom štetom i da se vozači sporazumno dogovore o isplati štete, onda oni mogu bez asistencije policije ukloniti vozila sa ceste, a zatim i razmijeniti lične podatke i ispuniti evropski obrazac o saobraćajnih nezgodama.  Vozač je prema zakonu dužan da obavijesti policiju, da bi se obavio uviđaj, ukoliko se ne može postići dogovor između sudionika saobraćajne nesreće, te kada je riječ o nesreći sa velikom štetom na vozilima, koja se ne mogu ukloniti sa saobraćajnice bez asistencije vučne službe i vatrogasaca. Vozač mora obavezno pozvati policiju u slučaju saobraćajne nesreće u kojoj je smrtno stradao neko od učesnika ili je došlo do težeg povređivanja lica, koja su već zbrinuta od strane medicinskog osoblja. Zbog zbunjenosti i nespremnosti na nenadanu situaciju u kojoj se zateknu vozači prave i mnoge greške, koje za sobom povlače određenu zakonsku odgovornost.

NEZGODE SA MANJOM ŠTETOM
Veoma česte saobraćajne nezgode su one sa manjom materijalnom štetom. Manju materijalnu štetu Zakon o osnovama bezbjednosti saobraćaja na putevima u BiH definiše kao „štetu nastalu na objektima i na vozilima na kojima nisu oštećeni vitalni dijelovi za upravljanje i zaustavljanje, a vozila se mogu samostalno kretati na cesti.“ Dakle, ako su vozila u voznom stanju i nema nikakvih drugih posljedica osim materijalne štete, obaveza vozača je da što prije uklone svoja vozila, tako da omoguće nesmetano odvijanje saobraćaja. Mnogi vozači se pitaju da li su i u tom slučaju dužni pozvati policiju? - Ukoliko je šteta na vozilima manja, a učesnici u nezgodi postignu sporazum o njenoj nadoknadi i ispune Evropski izvještaj, te ga potpišu, onda nemaju potrebe da zovu policiju, jer taj dokumenat ima snagu policijskog zapisnika - objašnjava Edo Memišević.

- Najčešće greške koje vozači prave prilikom saobraćajnog udesa je bježanje sa lica mjesta i pomjeranje vozila. Zakonu o osnovama bezbjednosti saobraćaja je jasan i u ovom pogledu, pa svako nepoštovanje obaveznih procedura prilikom saobraćajnih nesreća povlači određene sankcije. Kazne za ove prekršaje se kreću od 50 KM pa nadalje – objašnjava Edo Memišević. Ukoliko jedan od sudionika odbije dati lične podatke, odnosno podatke o vozilu ili napusti mjesto nezgode, drugi bi trebao da obavijesti policiju, da bi izašla na lice mjesta i obavila uviđaj. Ukoliko  neko od vozila koje je učestvovalo u nezgodi nije u voznom stanju, tada je neophodno angažovati vučnu službu, koja će zatim doći na mjesto nezgode i prevesti oštećeno vozilo na sigurno mjesto. Podsjećamo da je za članove auto-moto saveza ova usluga besplatna na putevima u BiH i u nekim od zemalja regiona, te da se te usluge razlikuju od saveza do saveza. Za kraj, najvažnije je zapamtiti jedno, bez obzira na to da li ste član nekog auto-moto saveza i kakvo osiguranje posjedujete, to su samo stvari koje će vam pomoći da prebrodite posljedice saobraćajne nesreće, ali nikako ne mogu spriječiti i njene uzroke. Dakle, jedino bezbjednom i pametnom vožnjom svakog učesnika u saobraćaju može se postići da usluge ovih institucija, ali savjeti, koje smo naveli u ovom tekstu nikada ne budu iskorišteni. 

KAD NEMA KOMPROMISA
U slučaju da se učesnici nesreće ne mogu dogovoriti o krivici i načinu naplate štete, ne preostaje im ništa drugo nego da pozovu policiju. U slučaju da vozači nemaju Evropski izvještaj o saobraćajnoj nezgodi kod sebe, mogu pozvati policiju da im ga ustupi. Podsjećamo da se ovaj izvještaj dobija kod svake registracije automobila od osiguravajućih kuća.