Značaj filtera u automobilu je višestruk, a njihova funkcija je uglavnom preventivna. Među prvim filterima u automobile su se počeli ugrađivati oni za prečišćavanje ulja, a zatim su uvedeni i filteri za gorivo, vazduh, hidrauliku, klimatizacioni sistem, automatski mjenjač... Motorno ulje je za mašinu, ono što je krv za ljudski organizam. Ova životna tečnost između ostalog služi za hlađenje, čišćenje, podmazivanje i zaštitu benzinskog ili dizel agregata. Bez nje bi pokretni dijelovi motora trpjeli velika opterećenja pri trenju, a njihov životni vijek bi bio minimalan. Zbog svega nabrojanog veoma je bitno da ulje u motoru bude čisto. Njegovu čistoću održavaju filteri za ulje, u kojima se skuplja sva abrazivna prljavština, koja nastaje trenjem metalnih dijelova. Osim toga, sa uljem se miješaju čestice čađi i ostalih nečistoća, koje tokom rada motora sa zidova cilindara u karter povlače uljni klipni prstenovi (karike). Svaka od ovih prljavih čestica u dodiru sa pokretnim i nepokretnim metalnim površinama u motoru povećava trenje, a samim tim povećava mogućnost njihovog oštećenja, te ju je neophodno pravovremeno odstraniti iz sistema podmazivanja.

PROLASKOM KROZ ULJNI filter te čestice ostaju na njegovim zidovima, a u motor se vraća filtrirano i čisto ulje. Taj proces se ponavlja mnoštvo puta do trenutka kada zidovi filtera ne postanu prezasićeni nečistoćom. Da ne bi došlo do takve situacije svaki proizvođač automobila propisuje vremenski interval ili pređenu kilometražu, nakon koje je neophodno zamijeniti uljni filter. Kod savremenih automobila, koji za podmazivanje motora koriste visokokvalitetna sintetična ulja, taj interval se obično kreće u rasponu od 15 do 30 hiljada pređenih kilometara. Podsjećamo da mnogi proizvođači još uvijek preporučuju zamjenu ovog filtera nakon 10.000 pređenih kilometara. Određena odstupanja od propisanih intervala zamjene ulja su moguća na tržištima na kojima je gorivo lošeg kvaliteta ili su klimatski uslovi specifični. Pravovremena zamjena uljnog filtera, osim optimalnog podmazivanja motora, omogućava i njegovo maksimalno iskorištavanje, odnosno produžava mu životni vijek.

SAVREMENA AUTOINDUSTRIJA uglavnom poznaje dvije vrste uljnih filtera. Prva su uljni filteri koji imaju robusno metalno kućište i navoj pomoću kojeg se spajaju sa motorom, a drugi su napravljeni u obliku uložaka, koji se jednostavno stavljaju u namjenska kućišta na motoru. Današnji uljni filteri se u najvećem broju slučajeva izrađuju od metalne vune, papira i žičane tkanine, odnosno nehrđajućeg čelika. Papirni filteri su najčešći, jer omogućavaju visoku finoću filtracije. Kada se jednom potroše, odnosno zaprljaju, trajno se odbacuju. Filteri od metalne vune se uglavnom upotrebljavaju kod motora koji često rade na visokim radnim temperaturama i u onim situacijima kada se od filtera zahtijeva najveći mogući stepen termičke otpornosti.

Druga grupa filtera, koji su neophodni za ispravan rad motora sa unutrašnjim saogrijevanjem, su filteri vazduha. Vazduh je motoru potreban da bi se sagorjelo gorivo koje se ubrizgava u cilindre, a od njegove čistoće i nesmetanog dotoka zavise kvalitet izgaranja, potrošnja goriva i stepen zagađenja životne sredine. Da bi SUS motor pravilno radio filter vazduha mora biti čist i protočan, odnosno mora se redovno mijenjati. Interval njegove zamjene propisuju proizvođači automobila, a u većini slučajeva on se kreće od 10 do 30 hiljada pređenih kilometara, odnosno prilikom svakog redovnog servisa. Navedeni intervali mogu biti i kraći ako se vozilo koristi u specifičnim uslovima, odnosno u sredinama gdje je vazduh prljaviji nego što je to uobičajeno. Vazdušni filteri su izrađeni od materijala otpornih na vibracije, koje proizvodi konstantno strujanje vazduha, a njihova struktura se neće deformisati ni nakon što budu pokvašeni, pa osušeni. Oblik i način ugradnje filtera uglavnom je drugačiji od motora do motora, odnosno automobila u koji se ugrađuje. To znači da filteri vazduha mogu imati kvadratni, pravougaoni, trapezoidni, kružni, ali i cilindrični oblik. Neki proizvođači u svoja terenska vozila, koja su namijenjena za ekspolataciju u najzahtjevnijim off-road uslovima, ugrađuju i takozvane sigurnosne vazdušne filtere, koji se u sistemu usisa vazduha nalaze iza klasičnih vazdušnih filtera i ne dozvoljavaju prolazak nečistoće u slučaju njihovog neplanskog habanja.

SA AFIRMACIJOM i masovnijom upotrebom savremenih višestepenih automatskih mjenjača, u centar pažnje su došli i filteri za prečišćavanje hidrauličnih ulja, koji se koriste za njihovo podmazivanje. Podsjećamo da u toku rada automatskog mjenjača zbog velikog broja pokretnih dijelova, koji su u stalnom kontaktu, dolazi do stvaranja metalnih opiljaka. Jedan dio njih taloži se na specijalnim magnetima ili sitima namijenjenim za njihovo prikupljanje, dok se ostatak spira sa uljem i kruži kroz mjenjač. Tu na scenu stupa filter, koji iz ulja odvaja nečistoće i smanjuje habanje vitalnih dijelova. Od kvaliteta ulja u automatskom mjenjaču zavisi preciznost njegovog rada, naročito u situacijama dok je mjenjački sklop hladan. Prljavo ulje u kombinaciji sa prljavim filterom često dovodi do teških oštećenja pokretnih dijelova i zupčanika, čiji popravka je veoma skupa. Kao i kod ulja u motoru svaki proizvođač propisuje obavezne intervale u kojima se mora obaviti zamjena filtera, ali ima i slučajeva kada njihova izmjena jednostavno nije planirana u okviru redovnog održavanja. Intervali zamjene filtera mjenjača su uglavnom vezani za kilometražu, mada ima i vremenskih ograničenja.