Područje srpskog Detroita, kako su odmilja zvali Kragujevac, odnosno grad gdje je stacionirana fabrika Zastava automobili, oduvijek je važilo za jedan od najrazvijanijih regiona u jugoistočnoj Evropi. Korijeni Zastave sežu duboko u istoriju, jer je ovaj gigant još od 1851. godine, kada je knez Aleksandar Karađorđević naložio preseljenje livnice topova iz Beograda u Kragujevac, bio predodređen za produkciju oružja, a 1939. godine obilježava i prvu proizvodnju vozila. Tačnije, do početka 1941. montira za potrebe vojske 400 terenaca sa benzinskim motorom američke firme Chevrolet. Pravi rođendan fabrike automobila Zastava ipak je došao nekoliko godina nakon II svjetskog rata, tačnije 26. avgusta 1953. godine, kada je usvojen prijedlog da se većinski dio dotadašnje dobiti, a bilo je to oko 100.000.000 dinara, uloži u razvoj auto-industrije. Iste godine Zastava počinje sa montažom američkog terenskog vozila Jeep Willys, kojih je ukupno produkovano 162 primjerka. Međutim, apetiti su rasli i Zastava je počela tražiti stabilnog strateškog partnera, a njih je tada bilo nekoliko – Renault i Delahey iz Francuske, Fiat i Alfa Romeo iz Italije, Rover i Austin iz Engleske, te Willys iz SAD.

Poslije izvršenih ispitivanja vozila navedenih proizvođača, konstruktivno-tehničke i tehnološke kompatibilnosti, kao i komercijalnih uslova, odlučeno je da vozilo marke Fiat, odnosno model AR 51/55 ima najbolje rezultate. Upravo zbog tih rezultata Zastava za strateškog partnera bira Fiata, koji je već tada imao uhodanu proizvodnju putničkog i teretnog vozila sa istim motorom od 1.9 litara i drugim komponentama koje su ugrađivane na ispitivano vozilo. Ugovor o otkupu licence sa Fiatom je potpisan 12. avgusta 1954. godine, a tri mjeseca kasnije počela je montaža prvih vozila Fiat AP-55-kapanjola, 1.400 BJ i 1.100 B. Šest godina kasnije Zastava počinje sa proizvodnim modela 750, popularnog Fiće, koji je tehnički bio zasnovan na Fiatu 600. Koliko je ovaj model bio uspješan, dovoljno govori činjenica da ga slobodno možemo uporediti sa ostalim velikanima auto-industrije kao što su Citroen 2CV i  recimo Mini, iz prostog razloga što je upravo on uticao na motorizaciju ne samo tadašnje Jugoslavije, već i zemalja u istočnoj Evropi. Popularni Fića je 4. aprila 2000. godine u anketi dnevnih listova "Privatni pregled" iz Beograda i "Dnevnik" iz Novog Sada proglašen za auto milenijuma u SR Jugoslaviji. Do 1985. godine, kada je prestala proizvodnja ovog modela, proizvedeno je ukupno 923.487 primejraka legendarnog automobila, koji se i danas u znatnom broju nalazi na našim cestama.

Uporedo sa Fićom Zastava je proizvodila i model 1300, ili popularni Tristać, koji je tehnički bio gotovo identičan Fiatu 1300. Od 1961. do 1978. godine sa Zastavinih traka sišlo je ukupno 201.160 modela uključujući i jaču varijantu sa 1.5-litarskim motorom. Osavremenjavanje proizvodnje počelo je u 70-im godinama, kada Zastava počinje proizvoditi model 128, blizanca Fiata 128, koji je 1970. godine ponio titulu evropskog automobila godine. Izrađena je u preko 230.000 primjeraka, od kojih je oko 88.000 završilo u Egiptu, koji je bio i najveći uvoznik Zastavinih automobila. Prvi sopstveni automobil Zastava je proizvela 15. oktobra 1971. godine, a riječ je o sada već legendarnom Stojadinu, odnosno modelu 101. U suštini, Zastava 101 je bila petovratna verzija modela 128, a do sada je proizvedeno više od milion ovih za svoje vrijeme veoma modernih automobila. Ovaj model se mogao dobiti u dvije karoserijske verzije sa troje i petoro vrata te motorima od 1.1 i 1.3 litre.

Nakon što je 1975. godine sa traka sišao jubilarni milioniti automobil, Zastava se ponovo okreće razvoju sopstvenog automobila. Proizvodni kapaciteti su 1980. godine prošireni na 200.000 automobila godišnje i tada otpočinje serijska proizvodnja modela Yugo Koral. Od početka proizvodnje sa traka je sišlo preko 750.000 vozila. Želja je bila da se napravi pravi mali gradski automobil, jeftin, jednostavan za održavanje i lak za parkiranje. U tome se u potpunosti i uspjelo, a popularni Yugo, koji se mogao dobiti sa jednim od tri domaća motora zapremine 0.9, 1.1 i 1.3 litre, uspio je doći i do SAD. Ulaganjem u razvoj stiglo se i do Floride, modela koji je nastao iz pera renomiranog italijanskog dizajnera Girgeta Giugiaroa. U vrijeme kada je nastal, Florida je po spoljašnjem izgledu, pogonskim agregatima (1.3i, 1.4 i 1.6 litara) i po unutrašnjosti bila vrlo konkurentan i atraktivan automobil. Ali tada je došao rat i razvoj ovog automobila je zaustavljen. Preživjevši pravu golgotu 1999. godine, tačnije bombardovanje u kojem je razrušeno 160.000 m2 proizvodnih pogona, Zastava počinje sa radom već naredne godine i to sa kapacitetom od 50.000 vozila godišnje. Predstavljeni su redizajnirani modeli Florida i Yugo, za čiji finalni izgled je u velikoj mjeri bio zaslužan i francuski specijalista Heuliez.

Iako Zastavini automobili nikada nisu bili u samom vrhu auto-industrije po kvalitetu, niskecijene i etiketa domaćeg proizvoda uticali su na to da je danas preko 90% vozača u bivšoj SFRJ imalo kakvu-takvu vezu sa njima. Neki su se na njima učili voziti, većina ih je imala, uglavnom smo ih voljeli, pa upravo će većini nas zbog toga i nedostajati. S obzirom na to da je budućnost ovog kolektiva sada znatno izvjesnija, žalosna je činjenica da se ugasio jedan proizvođač koji je do sada izradio preko 4.100.000 vozila.